Het begrip ‘intellectueel eigendom’ is een verzamelnaam voor verschillende soorten rechten die van rechtswege ontstaan of aangevraagd kunnen worden voor een creatie, merk, uitvinding of een andere vrucht uit jouw creatieve brein. Jouw werk wil je uiteraard beschermen tegen plagiaat; een situatie waarin iemand anders jouw creatie presenteert als haar eigen werk.
Auteursrecht
Het auteursrecht is een van die rechten, die je in de praktijk veel tegenkomt. Wanneer je iets hebt gecreëerd, ontvang je daar automatisch auteursrecht over. Onder creatie wordt onder andere verstaan: een tekst die je hebt geschreven (zoals deze blog), een kunstwerk, een foto of video, een sieraard of een app.
Het auteursrecht krijg je van rechtswege; hier hoef je niets voor te doen. Wel moet je kunnen aantonen dat jij de maker bent. Het auteursrecht stopt daarbij ook niet als je overlijdt. Het recht duurt na je overlijden nog maar liefst 70 jaar voort en valt daarmee in jouw nalatenschap.
Jouw beroep en het auteursrecht Als je werkt als grafisch ontwerper, copywriter of fotograaf bestaat jouw werk uit het opleveren van creatieve uitingen. Zoals hierboven uitgelegd krijg jij als maker direct het auteursrecht over je designs, teksten en foto’s. Omdat je deze creaties maakt voor een (betalende) opdrachtgever, is het slim om afspraken te maken over het intellectueel eigendom daarvan.
Licentie
Als bezitter van het auteursrecht kun je een persoon of bedrijf een licentie verstrekken om jouw creatie openbaar te maken en te verveelvoudigen. Logischerwijs ook wel gebruiksrecht genoemd. Bij klanten van TLP zijn veelal de opdrachtgevers ook de gebruikers. In deze situatie blijf je eigenaar van de creatie en geef je een ander toestemming deze te gebruiken.
Ter illustratie: als grafisch ontwerper geef je toestemming dat jouw klant het door jou ontworpen logo mag gebruiken voor haar bedrijfsvoering, uitingen op social media en op reclamemateriaal.
In een licentieovereenkomst leg je afspraken vast over het gebruik. Welke creaties mogen gebruikt worden? Door wie? Voor hoelang? In welke landen? Is de licentie overdraagbaar aan derden? Ook maak je een keuze wat voor soort licentie je verstrekt, namelijk:
Exclusieve licentie: slechts één partij (bijvoorbeeld de opdrachtgever) krijgt het recht om jouw creatie te gebruiken zoals afgesproken in de overeenkomst en op grond van de Auteurswet;
Niet-exclusieve licentie: meerdere partijen mogen de creatie waarop auteursrecht rust gebruiken (bijvoorbeeld verschillende radiostations die met toestemming jouw nummer draaien in hun show).
Akte van overdracht
Naast het verstrekken van een licentie, kan er ook besloten worden het auteursrecht over te dragen (al dan niet tegen een financiële vergoeding). De ontvanger wordt eigenaar van het werk en daarmee mag anderen verbieden deze te gebruiken.
Als maker behoud je wel altijd de persoonlijkheidsrechten, ook na overdracht van eigendom. Zo mag je bijvoorbeeld naamsvermelding blijven verlangen bij publicatie van jouw foto.
Ondanks dat persoonlijkheidsrechten niet overdraagbaar zijn, kun je als maker wel deels afstand van deze rechten doen. Bijvoorbeeld door af te spreken dat je je niet zal verzetten als jouw werk gewijzigd wordt of zonder naamsvermelding wordt gepubliceerd.
Afspraken schriftelijk vastleggen
Om gezeur achteraf te voorkomen, is het belangrijk dat jullie de afspraken vooraf schriftelijk vastleggen. Wanneer je jouw Algemene Voorwaarden door The Legal Project laat opstellen ontvang je persoonlijk advies rondom het intellectueel eigendom.
Disclaimer Als fotograaf is het ook belangrijk om te weten dat de persoon, wiens gezicht in opdracht op beeld is vastgelegd, het portretrecht toekomt. Dit recht weegt zwaarder dan het auteursrecht. Je hebt in dit geval toestemming nodig van je klant vóórdat je je werk in een openbaar portfolio opneemt.
Heb je nog vragen? Of kun je advies gebruiken op het gebied van het intellectueel eigendomsrecht? Neem dan contact met ons op via 020 2157 465 of boek een Online Advies hieronder. Maakt iemand (vermoedelijk) inbreuk op jouw auteursrecht? Lees dan in deze blog wat je hieraan kunt doen.